هاوار زاگرس_مجتبی قیطاسی ؛ ایلام، دیار بلوطهای بلندپایه و دامنههای جانفشان، در سالهای اخیر زخمهای عمیقی از آتش بر پیکره جنگلهایش دیده است؛ آتشی که نهتنها تنه درختان، که دل مردم را نیز سوخته است.
اما درست در دل همین خاکستر و التهاب، در روزگاری که بلوطها خسته از زبانه های آتش در خاموشی فرو رفته اند، صدایی از میان علم و مردم از سنگر فکری و فرهنگی استان یعنی دانشگاه ایلام برخاست.
در برگزاری نخستین نشست «تجربهنگاری مهار آتشسوزی جنگلهای بلوط»، دانشگاه ایلام نشان داد که فراتر از دیوارهای کلاس و کتاب، میتواند به نقطه اتصال انسان، طبیعت و مسئولیت اجتماعی بدل شود.
این نشست، روایت همافزایی بود؛ از استادانی که به طراحی اپلیکیشن هشدار فکر میکنند، تا مستندسازی که با دوربینش روایت حضور دلیرانه مردم در دل شعلهها را ثبت میکند. از کوهنوردانی که عاشقانه جنگل را در آغوش گرفتند، تا فعالانی که صدای بلوطها را به تصمیمسازان رساندند.
جایی که تجربه، پژوهش، فرهنگسازی و روایت با هم تنیدند، دانشگاه ایلام نقشی تازه در تاریخ ایلام را از جنس امید، اقدام و آیندهنگری ایفا کرد.
دانشگاه ایلام؛ قلب تپنده مشارکت علمی برای زیستبوم ایلام
سید محمد طاهریمقدم، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ایلام، در این نشست تخصصی با تأکید بر مأموریت دانشگاهها در ایفای مسئولیت اجتماعی گفت:دانشگاه ایلام نباید صرفاً در مرزهای آموزش بماند. این نهاد بهعنوان دانشگاه مادر استان، باید در حل چالشهای اساسی منطقه از جمله بحران آب، بیابانزایی و آتشسوزیهای گسترده جنگلی نقش مؤثر ایفا کند.
وی در ادامه با اشاره به نقش اندیشکده دانشگاه ایلام افزود:اندیشکده دانشگاه، با هدف رصد مستمر مسائل زیستمحیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی استان ایجاد شده است. دادههایی که در نشستهای تجربهنگاری همچون امروز گردآوری میشود، با پژوهشهای علمی تلفیق شده و در قالب راهکارهای اجرایی به وزارت علوم و نهادهای استانی ارائه میشود.
از روایتهای خاکستر تا قابهای مستند؛ نورمحمدی و جان گرفتن بلوطها در قاب تصویر
یکی از مهمترین نقاط قوت این نشست، حضور استاد مهدی نورمحمدی، مستندساز برجسته ایلامی، بود. او با نگاهی عمیق و مسئولانه، مأموریت خود را روایتگری از دل میدان تعریف کرده است. مستندهایی که بههمت او تولید خواهد شد، تلاشی هنرمندانه برای ثبت لحظاتیست که در خطوط رسمی نادیده گرفته میشوند؛ لحظاتی که مردم، کوهنوردان و دانشجویان برای نجات درختان بلوط از دل آتش عبور کردهاند.
طاهریمقدم درباره همکاری با نورمحمدی گفت:تجربهنگاری زمانی معنا پیدا میکند که بتوان آن را روایت کرد. ما با همکاری استاد نورمحمدی در حال تهیه مجموعهای مستند از روایتهای کسانی هستیم که در خط مقدم اطفای حریق بودند. این آثار، ابزارهای قدرتمندی برای فرهنگسازی، مطالبهگری و تدوین سیاستهای زیستمحیطی هستند.
دانشگاه بهعنوان بستر نوآوری؛ طراحی اپلیکیشن هشدار آتشسوزی جنگل
در ادامه نشست، مسعود صیدی، مشاور رئیس و مدیر حوزه ریاست دانشگاه، ضمن تشریح ضرورتهای علمی و فناورانه مقابله با بحرانهای طبیعی، اعلام کرد:اساتید گروه کامپیوتر دانشگاه ایلام آمادگی کامل دارند تا در صورت حمایت مالی و معنوی، اپلیکیشنی طراحی کنند که به شناسایی و هشدار وقوع آتشسوزی جنگلها کمک کند. این اپلیکیشن میتواند نقشی حیاتی در پیشگیری، مهار و هدایت نیروها به نقاط بحرانی ایفا کند.
وی افزود:دانشگاه ایلام، علاوه بر پژوهش، در زمینه آموزش و فرهنگسازی نیز مصمم است تا در خط مقدم مقابله با مشکلات زیستمحیطی استان قرار گیرد. کلیپهای آموزشی، دورههای تخصصی و تولید محتوای عمومی از جمله اقدامات در دست اجراست.
وقتی مردم پیشگام میشوند؛ روایت عشق در دل طبیعت
محمد جلال پاشاپوریان، رئیس هیئت کوهنوردی استان ایلام، با تأکید بر نقش نیروهای داوطلب و مردمی در مهار بحرانها گفت:حدود ۲۵۰۰ عضو هیئت کوهنوردی ایلام، با انگیزه و علاقهمندی قلبی، بهصورت مستمر و داوطلبانه در عملیاتهای مهار آتشسوزی شرکت میکنند. آنها بیادعا، اما پرتوان هستند و حضور دانشگاه ایلام در کنارشان، روحیهای تازه به جریان داده است.
پاشاپوریان همچنین از دکتر مرادنژادی، رئیس دانشگاه ایلام، بابت نگاه اجتماعی و دغدغهمندش در حمایت از کوهنوردان و فعالان زیستمحیطی تقدیر کرد.
صدای تجربه، حلقه اتصال علم و عمل
در ادامه نشست، جمعی از چهرههای علمی، فرهنگی، زیستمحیطی و فعالان اجرایی استان به ایراد سخن پرداختند. هر یک، از منظر خود به بررسی ریشههای بحران، تجربیات میدانی و راهحلهای احتمالی پرداختند.
حاضران در این نشست، با نگاهی تحلیلی و دغدغهمند، چالشها را نهفقط بهعنوان مسئله، بلکه بهعنوان فرصتی برای همافزایی، بازنگری و نوآفرینی ارزیابی کردند.
نشست نخست تجربهنگاری مهار آتشسوزی جنگلهای بلوط، نقطه آغاز حرکتی بزرگ برای حفاظت از زیستبوم ایلام بود؛ حرکتی که با حضور نهادهای دانشگاهی، مستندسازان، فعالان، کوهنوردان و نیروهای اجرایی شکل گرفت.
این نشست نشان داد که دانشگاه ایلام، نهفقط مکانی برای تدریس، بلکه نهادی برای تصمیمگیری، اقدام، روایتگری و رهبری اجتماعی در حوزه بحرانهای زیستمحیطی است.
با روایتهای استاد نورمحمدی، طرحهای فناورانه دانشگاه، مشارکت دلسوزانه مردم و پیگیری علمی استادان، میتوان امید داشت ایلام به الگوی ملی در حفاظت از جنگلها و بلوطها تبدیل شود.
